भोट माग्नेले त..!
‘कुनै समय दार्जीलिङलाई हेरेर सिक्किमले सिखो गर्थ्यो अहिले सिक्किमलाई हेरेर दार्जीलिङले सिखो गर्ने बेला आएको छ’ भन्ने गरेका छन् धेरैले। भन्न खोजिएको ‘सिक्किमले विकासको जुन गति पक्रिएको छ, त्यसलाई हेर्नु’ भन्ने रहेछ। विकासको यो खुड्किलोसम्म आइपुग्नलाई सिक्किमले कति संघर्ष गर्नुपरेको छ त्यो आफ्नै ठाउँमा छ। तर यति कुरा भने अवश्य बुझ्नुपर्ने हुन्छ कि ‘कुनै पनि समाज, राज्य वा देशको विकास त्यहाँको भौगोलिकता, त्यहाँको वातावरण अनि त्यहाँको सुख, त्यहाँको शान्ति, त्यहाँको सुरक्षासित निर्भर रहने कुरा हो। त्यसैको उदाहरण सिक्किमलाई लिइरहेको विश्वजनित कुरा हो। ‘सिक्किममा सुख छ, सिक्किममा शान्ति छ, सिक्किममा सुरक्षा छ।’ देशका शीर्ष नेताहरूले पनि यही कुराको उठान गरिरहेका छन् वर्तमानमा। यसै भनेर छिमेकी राज्य पश्चिम बङ्गालमात्र होइन तर देशका अन्य राज्यवासीहरू धेरैले साना-साना रोजगारीका निम्ति पनि सिक्किमलाई सम्झने गरेको तथ्य खोजिरहनु पर्दैन। अहिले त ठूला कम्पनीहरू एकपछि अर्को आउने क्रम जारी छँदैछ। अनि यसलाई पनि राज्यको विकासकै दृष्टिकोणले लिनुपर्ने हुन्छ।
माटोको निम्ति भनेर, जातिको निम्ति भनेर, अस्तित्व-अस्मिताको निम्ति भनेर शताब्दी अघिदेखिको लडाईंमा पहाड वर्षौं अघिदेखि अशान्ति रहेको अहिलेका नयाँ पिँढीले पनि भोगेकै कुरा हो। अहिले विकास र माटोको लडाईं कता-कता मिसिन पुगिरहेको भए तापनि त्यत्ति अशान्त छैन पहाड, जत्ति केहीवर्ष अघिसम्म थियो। विकास जस्तै अशान्तिले पनि सरक्कै बास सरेको छ अहिले सिक्किममा। तर यो अशान्ति माटोको निम्ति होइन, अस्तित्व-अस्मिताको निम्ति होइन। यो अशान्ति कमजोर विचार, कमजोर मानसिकता, कमजोर सोंचको उपज हो। त्यसैले फुटाइरहेको छ घर-परिवार आज सिक्किममा।
राजनीति सँधैं समाजको विकासकै निम्ति हुनुपर्छ, राज्यको विकासको निम्ति हुनुपर्छ अनि देशको विकासको निम्ति हुनुपर्छ। सिक्किममा अहिले तर राजनीतिले नै पतन गराउनतिर डोहोर्याइरहेको छ समाजलाई। सत्तारुढ एसडीएफ पार्टीले सँधैं सिक्किम र सिक्किमेको सुख, शान्ति र सुरक्षा सुनिश्चित गर्दै विकासको चरम अवस्थामा पुर्याउन चाहेको हो। धेरैतहसम्म सफलताको सिँडी पनि उक्लिसकेको छ। यहीबेला केहीवर्षयता राज्य अशान्त बनिरहेको छ। आम मानिस यहाँ आपस्तमा लड्छन् वा लडाइन्छन्, कुटिन्छन्, वाहनहरू तोडिन्छन्, वाहनहरू जलाइन्छन्, घरहरू जलाइन्छन्। के चुनाउ नजिक आएर यसरी आपस्तमा लड्नु, कुट्नु-कुटाउनु, वाहन-घरहरू जलाउनु हो त राजनीति?
अहिले आम मानिस असुरक्षित अनुभव गरिरहेका छन्। भन्दैछन् ‘भोट माग्नेले त यस्तो अत्याचार नगर्नुपर्ने हो, हामीलाई त यहाँ बाँच्न गाह्रो पर्ने भयो।’ यतिमात्रै कहाँ र अझ भन्न थालेका छन् ‘एउटा बील हुनै लागेको छ, त्यसपछि त दार्जीलिङ गइहाल्छु।’ पहिले सुरक्षा खोज्दै सिक्किम आउँथे, अहिले सुरक्षित रहनैको लागि ‘गइहाल्छु’ सुन्नैमात्र पनि कत्रो विडम्बना? के सिक्किमको राजनीतिमा नेता र नेतृत्व यस्तै हो त? राजनीति समाजसुधार र समाज विकासका लागि हुनुपर्ने कि विध्वंश, पतनको लागि? राजनीति राज्यको सुख-शान्ति र सुरक्षाका लागि हुनुपर्ने कि झगडा, तोडफोट, रगत बगाउनका लागि? सबैले सोंच्नुपर्ने समय आएको छ।-28.02.2014
