पूर्वोत्तरमा जैविक खेती विकास

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सिक्किमलाई ‘जैविक राज्य’ घोषित गर्ने बित्तिकै गुवाहटी असममा एउटा जनसभालाई सम्बोधन गर्ने क्रममा यसलाई ‘दोस्रो हरित क्रान्ति’ भनेका थिए। ठीक त्यही दिन प्रधानमन्त्रीले देशभरि नै यो क्रान्तिलाई अङ्गीकार गर्दै अघि बढ्नुपर्ने आह्वान पनि गरेका थिए। त्यसको केहीदिन नबित्दै आज पूरा देशमा जैविक खेतीको विकासको निम्ति परम्परागत कृषि विकास योजना चलाइएको बताउँदै पूर्वोत्तरका निम्ति मोदी सरकारले छुट्टै विशेष राशि उपलब्ध गराएको केन्द्रिय कृषि एवं किसान कल्याण मन्त्री राधा मोहन सिहंले जानकारी गराएका छन्। यसबाट के प्रष्ट हुन्छ भने, सिक्किम साँच्चै देशको निम्ति प्रेरणाको स्रोत बनेको छ। यदि सिक्किमले जस्तै देशका सबै राज्यहरूले जैविक खेतीलाई अप्नाए पूरा देश नै ‘जैविक राष्ट्र’ बन्नसक्ने स्पष्ट छ।

यतिमात्र होइन, केन्द्र सरकार पूर्वोत्तर राज्यहरूमा कृषि विकासको निम्ति समर्पित रहेको छ भने, सम्पूर्ण पूर्वोत्तर राज्यहरूमा कृषि विकासलाई बढावा दिनको निम्ति कृषि एवं किसान कल्याण मन्त्रालयले विशेष पहल गरेको छ। राधा मोहन सिंहअनुसार असममा कृषि एवं बागवानीलाई बढावा दिने उद्देश्यलले ‘रोङ्गली’ कार्यक्रम आयोजन पनि गरेको थियो, जसले केन्द्र सरकारको संकल्पलाई पनि दर्शाइदिएको छ। अहिले पूरा देशमा जैविक खेतीको विकासको निम्ति परम्परागत कृषि विकास योजना चलाइरहेको छ। विशेष पूर्वोत्तरका निम्ति मोदी सरकारले छुट्टै राशि नै उपलब्ध गराएको छ। पूर्वोत्तर कृषि विकास केन्द्रको लागि राज्य सरकारसित जमीन उपलब्ध गराउनका लागि पनि प्रयासरत छ। पूर्वोत्तर राज्यहरूका कृषि विज्ञान केन्द्रहरूको लागि गुवाहटीमा क्षेत्रीय कार्यालय यही महिनामा स्थापित गरिने बताइएको छ। असमको दीमा हसायो जिल्लामा नयाँ कृषि विकास केन्द्रको निम्ति राज्य सरकारसित भूमिको पनि माग गरिएको छ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले रेडियोमा आफ्नो ‘मनका कुरा’ कार्यक्रममा पनि कृषि र कृषकहरूको विकासका विषयलाई सम्बोधन गरिरहेका छन्। वर्ष 2016-को पहिलो रेडियो सम्बोधनमा प्रधानमन्त्रीले कृषकको ङ्गसल बीमा योजनाबारे पनि जागरूकता ल्याउने कुरामा जोड दिएका छन्। यसका साथै आगामी केही वर्षमा देशका 50 पतिशत कृषकलाई यस योजनासित जोड्ने प्रधानमन्त्री मोदीले संकल्प लिएका छन्।

समग्रमा, सिक्किमले देश र विश्‍वमा जसरी चिनाउने काम गर्दै विकासको पथमा अघि बढिरहेको छ, त्यो साँच्चै सराहनीय छ। त्यसैले देशले पनि आज सिक्किम जस्तो सानो राज्यले अप्नाइरहेको मार्गलाई पछ्याउने काम गरिरहेको छ। विश्‍वकै निम्ति एक उदाहरण बन्दै अघि बढिरहेको सिक्किम निश्‍चय  जैविक खेतीको पहिलो चरणमा छ। यद्यपि, सिक्किमसितै देशका अन्य राज्यहरूले पनि यस अवधारणालाई तन-मनले आत्मसात गर्दै अघि बढिरहे पूरा देशले नै यस पहलमा चाँढै सफलता प्राप्त गर्ने कुरामा विश्‍वास राख्नसकिन्छ।-30.01.2016