कालो अध्याय : सिक्किमको भविष्य कतातिर!

सिक्किमको राजनीतिमा अहिले सिक्किम डेमोक्रेटिक फ्रण्ट (एसडीएफ) र सिक्किम क्रान्तिकारी मोर्चा (एसकेएम) माझको द्वन्द्व निक्कै नि चुलिँदै गएको छ। 2009-को लोकसभा तथा सिक्किम विधानसभा चुनाउपरिणाम पश्‍चात मन्त्रीमण्डल वितरणपछि बसेको विधानसभाबाट तत्कालीन एसडीएफ पार्टीका विधायक पीएस गोलेले ‘वकआउट’ गरेका थिए। त्यही समयदेखि एसडीएफ पार्टी र सरकारमाथि विभिन्न दोष औंलाउँदै आइरहेका गोलेले 2013-मा एसकेएम पार्टी गठन गरेका हुन्। पार्टी स्थापनाको 6 वर्षपछि अहिले सत्तामा पुगेको एसकेएम र 25 वर्षसम्म सत्तामा रहेर अहिले विपक्षीको  भूमिकामा रहेको एसडीएफबीच जुन द्वन्द्व चलिरहेको छ, त्यसले सिक्किम र सिक्किमेली जनतालाई कतिसम्म फाइदा हुनसक्ला, चिन्तनीय विषय बनिरहेको छ।

25 वर्षपछि पनि एसडीएफ पार्टी यतिछिटै सत्ताच्युत हुने न त पार्टी कार्यकर्ताहरूले सोचेका थिए, न त सिक्किमेली जनसाधारणले नै। किनभने एसडीएफ पार्टीले दशौं विधानसभा चुनाउमा हारको सामना गर्नु परेपनि सत्तामा पुगेको एसकेएमको भन्दा 0.60 प्रतिशत अधिक मत प्राप्त गरेको थियो। एसकेएम अध्यक्ष पीएस गोलेले चुनाउ नलडी नै मुख्यमन्त्रीको पदभार सम्हाल्न थालेपछि ‘गोलेले 2024 सम्म न त चुनाउ लड्नु पाउँछ, न त मुख्यमन्त्री नै हुन पाउँछ’ भन्दै आइरहेको एसडीएफले पीएस गोले मुख्यमन्त्री हुनु असंवैधानिक रहेको ठहर गरिरहेको छ। त्यसैले पूर्वमुख्यमन्त्री एवं एसडीएफ अध्यक्ष पवन चामलिङले 3 जून 2019-को दिन शपथग्रहणपछि मुख्यमन्त्रीको विरोध गर्दै विधानसभाबाट ‘वकआउट’ गरेका थिए।

1993-मा प्रजातन्त्रको खोजी गर्ने उद्देश्यमा गठित एसडीएफका नेता पवन चामलिङले विधानसभाबाट ‘क्याण्डल’ बालेर निस्किएका थिए। यसपटक त्यही प्रजातन्त्रको अवमानना भएको बताउँदै 3 जून 2019-को दिन चामलिङले विधानसभाबाट ‘वकआउट’ गरेका हुन्। उनले सिक्किम विधानसभामा एसकेएम समर्थकहरूले जसरी ग्यालेरीबाट आफूहरूमाथि अपशब्द गरेका थिए त्यसबाट विधानसभाको गरिमा र मर्यादामा पनि ठेस पुगेको बताउँदै यहिँबाट ‘कालो अध्याय’-को शुरुवात भएको पनि बताएका छन्। यसले सिक्किमको राजनीतिले कुन मोड लिँदैछ भन्ने स्पष्ट पार्दछ भने अब सिक्किमको भविष्य कस्तो हुने हो त? भन्ने एउटा ठूलो प्रश्‍न चिन्ह पनि राखिदिएको छ।

यहाँ स्मरणयोग्य विषय यो छ कि, 3 जून 2019-को दिन सम्पन्न विधानसभामा एसकेएम समर्थकहरूले जसरी पूर्वमुख्यमन्त्रीविरुद्ध अपशब्दहरू प्रयोग गरेका थिए, सदनका नेता तथा मुख्यमन्त्री प्रेमसिंह तामाङ (पीएस गोले)-ले त्यो नसुनेको वयान दिएका छन्। पहिलो कुरा त विधानसभाभित्र जो-कोहीलाई पस्ने अधिकारसम्म छैन, पसिसकेपछि त्यसभित्रको गरिमा र मर्यादालाई ख्याल राख्दै चौकीमा बस्दासम्म पूर्णरूपमा अनुशाषित रहनुपर्ने हुन्छ। एकातिर यस्ता कुराहरू केही नबुझेकाहरूलाई विधानसभामा पस्न दिनु नै पहिलो समस्या देखिन्छ भने अर्कोतिर विधानसभाभित्र भएका सम्पूर्णले सुनेका कुरालाई विधानसभाका नेताले कसरी सुनेनन्? यो एउटा हाँस्यसपद कुरा हो। किनभने विधानसभापछि ‘सोसल मीडिया’-हरूमार्फत विधानसभाभित्र अपशब्द प्रयोग गरिएको मुख्यमन्त्री गोलेले ‘त्यो मलाई थाहा भएन’ भनेका छन्।

एसडीएफ अध्यक्ष पवन चामलिङले घरिघरि ‘गुण्डा पार्टी’ भन्दै आएका छन्। एसकेएमले त्यही कुराको घरिघरि विरोध गर्दै आइरहेको भए पनि स्वयं एसकेएम पार्टीका समर्थकहरूले विधानसभाजस्तो पवित्र स्थानमा चरितार्थ गरिदिएका छन्। किनभने विधानसभा ‘वकआउट’-को यो पहिलो इतिहास होइन। माथि उल्लेख गरिसकियो कि एसकेएम अध्यक्ष पीएस गोलेले पनि 2009-मा कालो पट्टी बाँधेर निस्किएका थिए। विगतका वकआउटमा कुनै पार्टीका समर्थकहरूले कुनै अपशब्द प्रयोग गरेका थिएनन्। यद्यपि, यसपटक एसडीएफ अध्यक्षले ‘जबसम्म एसकेएम अध्यक्ष मुख्यमन्त्री अथवा सदनका नेता रहन्छन् तबसम्म हामी विधानसभा पस्नेछैनौं’ भनेर निस्कँदा एसकेएम समर्थकहरूबाट अपशब्द प्रयोग भयो। उनीहरूको यस्तो व्यवहारले ‘सिक्किमको इतिहासमा एउटा कालो अध्याय शुरू भएको एसडीएफ अध्यक्षको भनाई छ, जुन अध्याय स्वीकार गर्न सकिन्न। त्यसैले अब सिक्किमको भविष्य कतातिर जाँदैछ, त्यो सोच्न सबैलाई बाध्य गराएको छ।-7.6.19